અધિક માસમાં ભગવાન વિષ્ણુની પૂજા કરવાની સાથે-સાથે પિતૃઓની પણ પૂજા કરવાની પણ પરંપરા છે. પુરાણોમાં જણાવ્યા અનુસાર અધિક માસની એકાદશી પર કરવામાં આવેલ શ્રાદ્ધ અને દાનથી પિતૃઓની તૃપ્તિ થાય છે.
પિતૃઓને તૃપ્ત કરવા માટે અધિક માસનો કૃષ્ણ પક્ષ પણ મહત્ત્વપૂર્ણ માનવામાં આવ્યો છે. આ દરમિયાન એકાદશી પર સૂર્યને અર્ઘ્ય અર્પણ કરીને અને પીપળાની પૂજા કરવાથી પિતૃઓ સંતુષ્ટ થાય છે. આ વાતનો ઉલ્લેખ શાસ્ત્રોમાં પણ કરવામાં આવ્યો છે.
સૂર્ય પૂજાઃ પુરૂષોત્તમ માસમાં સૂર્યને અર્પણ કરવાથી પિતૃઓની તૃપ્તિ થાય છે. સૂર્ય ભગવાન વિષ્ણુનો અંશ છે. તેથી જ તેમને સૂર્ય નારાયણ કહેવામાં આવે છે. આ દૃશ્યમાન દેવતાઓ છે. એટલા માટે પરમ એકાદશી પર ઉગતા સૂર્યને જળ અર્પણ કર્યા પછી પિતૃઓની તૃપ્તિ માટે પ્રાર્થના કરવી જોઈએ. આમ કરવાથી પિતૃઓ સંતુષ્ટ થાય છે.
પીપળ પૂજાઃ આ પવિત્ર માસની એકાદશી પર પીપળના વૃક્ષની પૂજાનું પણ વિશેષ મહત્ત્વ છે. આ દિવસે સવારે વહેલા ઊઠીને પાણીમાં ગંગાજળ, કાચું દૂધ અને તલ મિક્સ કરીને પીપળાને અર્પણ કરવી જોઈએ. આમ કરવાથી પિતૃઓ સંતુષ્ટ થાય છે. તેની સાથે ભગવાન વિષ્ણુની કૃપા પ્રાપ્ત થાય છે.
આ રીતે કરો પિતૃઓની વિશેષ પૂજા
એકાદશી તિથિ પર શ્રાદ્ધ અને તર્પણ કરવાનો નિયમ શાસ્ત્રોમાં જણાવવામાં આવ્યો છે. આ માટે એક વાસણમાં પાણી ભરો, પાણીમાં ફૂલ અને તલ મિક્સ કરો. આ પછી પિતૃઓને આ જળ અર્પણ કરો. જળ અર્પણ કરવા માટે હથેળીમાં પાણી લઈને અંગૂઠાની બાજુથી અર્પણ કરો. છાણાં પ્રગટાવી તેના પર ગોળ અને ઘી રેડીને ધૂપ ચઢાવો. પૂર્વજોનું ધ્યાન કરો.
વાયુ રૂપે હોય છે પિતૃ
એવું માનવામાં આવે છે કે પૂર્વજો સ્વર્ગ લોક, યમ લોક, પિતૃ લોક, દેવ લોક, ચંદ્ર લોક અને અન્ય વિશ્વમાંથી સૂક્ષ્મ વાયુ શરીર ધારણ કરીને પૃથ્વી પર આવે છે. તેઓ જુએ છે કે તેમનું શ્રાદ્ધ પ્રેમથી કરવામાં આવે છે કે નહીં. જ્યારે તેઓ સારા કાર્યો જુએ છે ત્યારે પિતા તેમના વંશજોને આશીર્વાદ આપે છે.