8 માર્ચ, શુક્રવારના રોજ મહાશિવરાત્રી છે. આ દિવસે શિવલિંગ પર અભિષેક અવશ્ય કરવો. જળ, દૂધ, પંચામૃતથી અભિષેક કરી શકાય છે. જેને રુદ્રાભિષેક પણ કહેવામાં આવે છે, કારણ કે રુદ્ર પણ ભગવાન શિવનું એક નામ છે. રુદ્રનો અભિષેક એટલે રુદ્રાભિષેક. યોગ્ય અભિષેક કરવામાં થોડો વધુ સમય લાગે છે, જેમની પાસે પૈસા નથી અથવા અન્ય કોઈ કારણસર અભિષેક નથી કરી શકતા તેઓ શિવલિંગ પર જળ ચઢાવીને અને બિલ્વના પાન ચઢાવીને સામાન્ય પૂજા કરી શકે છે.
ઉજ્જૈનના જ્યોતિષ પં. મનીષ શર્માના જણાવ્યા અનુસાર, પાણી અને બિલ્વના પાંદડા વિના શિવ પૂજા અધૂરી રહે છે. જો કોઈ ભક્ત શિવલિંગ પર માત્ર જળ અને બિલ્વ અર્પણ કરે તો પણ તેની શિવ ઉપાસના સફળ થઈ શકે છે.
શિવપુરાણમાં એક શિકારી વિશે એક વાર્તા છે જેમણે અજાણતાં શિવલિંગ પર બિલ્વના પાન ચઢાવ્યા હતા, અજાણતાં શિકારીએ શિવની પૂજા કરી હતી. આ પૂજાથી ભગવાન શિવ પ્રસન્ન થયા અને શિકારીની મનોકામના પૂર્ણ કરી.
શિવલિંગ પર પાણી અને બિલ્વના પાન કેમ ચઢાવીએ છીએ?
શિવપૂજામાં બિલ્વનાં પાન ફરજિયાતપણે ચઢાવવામાં આવે છે. મહાસાગર મંથનની આ પરંપરા પાછળ એક વાર્તા છે. પ્રાચીન સમયમાં દેવતાઓ અને દાનવોએ મળીને સમુદ્રમંથન કર્યું હતું. હળાહળ નામનું પ્રથમ ઝેર મંથનમાંથી નીકળ્યું. આ ઝેરના કારણે બ્રહ્માંડના તમામ જીવોના જીવ જોખમમાં હતા. દરેકની રક્ષા માટે ભગવાન શિવે આ ઝેર પીધું અને ગળામાં રાખ્યું હતું. ઝેરની અસરથી ભગવાન શિવનું ગળું વાદળી થઈ ગયું હતું, તેથી ભગવાન શિવનું નામ ‘નીલકંઠ’ પડ્યું.
હળાહળ ઝેરના કારણે ભગવાન શિવના શરીરમાં ગરમી વધવા લાગી. એવું માનવામાં આવે છે કે તે સમયે તમામ દેવી-દેવતાઓએ ભગવાન શિવને ઠંડુ પાણી, બિલ્વના પાન અને એવી વસ્તુઓ ખવડાવી હતી, જે તેમને શીતળતા આપી શકે છે. બિલ્વ પત્ર એક દવા છે. તે શરીરની ગરમીને ઠંડક આપે છે. આ માન્યતાના કારણે શિવલિંગને જળ અને બિલ્વના પાન ચઢાવવામાં આવે છે.