આજે નિર્જલા એકાદશી વ્રત છે. જે તમામ એકાદશીઓમાં ખૂબ જ વિશેષ માનવામાં આવે છે. મહર્ષિ વેદ વ્યાસે ભીમને આ વ્રત વિશે જણાવ્યું હતું. ત્યારે ભીમે આ વ્રત કર્યું. ત્યારથી તે ભીમસેની એટલે કે ભીમ એકાદશી તરીકે પણ ઓળખાવા લાગી છે.
આ એકાદશી ખાસ છે કારણ કે આ દિવસે પાણી પીવામાં આવતું નથી. જેઠ મહિનામાં દિવસો લાંબા અને ગરમ હોય છે, તેથી જ તરસ લાગે છે. આ સ્થિતિમાં પોતાના પર નિયંત્રણ રાખવું અને પાણી ન પીવું એ તપસ્યાનું કાર્ય છે. આ કારણથી આ વ્રત કરવાથી 14 એકાદશીના ઉપવાસ કરવાથી જેટલું પુણ્ય મળે છે.
નિર્જલા એકાદશી પર શું કરવું
સવારે વહેલા ઉઠીને ગંગાજળ મિશ્રિત પાણીથી સ્નાન કરો. પીપળા અને તુલસીને જળ ચઢાવો. આ પછી ભગવાન વિષ્ણુની પૂજા કરો. મહિલાઓ મહેંદી લગાવીને શણગાર કરે છે. આખો દિવસ ઉપવાસ રાખો. પછી બીજા દિવસે એટલે કે દ્વાદશી તિથિએ સવારે વહેલા ઊઠીને સ્નાન કરવું. ભગવાન વિષ્ણુની મૂર્તિ પાસે અથવા પીપળના ઝાડ નીચે દીવો પ્રગટાવીને પ્રાર્થના કરો.
બ્રાહ્મણોને શીતળ જળ, અન્ન, વસ્ત્ર, છત્ર, પંખો, પાન, ગાય, આસન, પલંગ અથવા સોનાથી ભરેલો માટીનો વાસણ દાન કરો. આમ કરવાથી તમને સોનું દાન કરતાં જેટલું પુણ્ય ફળ મળે છે. આ દિવસે કોઈપણ જરૂરિયાતમંદને ખાલી હાથે પરત ન આવવું જોઈએ.
શ્રી કૃષ્ણએ કહ્યું કે આ વ્રત અક્ષય પુણ્ય આપે છે
પુરાણો અનુસાર, શ્રી કૃષ્ણએ નિર્જલા એકાદશીને અક્ષય પુણ્ય આપતું વ્રત ગણાવ્યું છે. તેમણે કહ્યું કે જે વ્યક્તિ આ દિવસે સ્નાન કરે છે, દાન કરે છે, જપ કરે છે અને હોમ કરે છે, તે દરેક રીતે અક્ષય બને છે. બીજી તરફ, અન્ય પુરાણો અનુસાર, નિર્જલા એકાદશીના ઉપવાસથી એટલું જ પુણ્ય મળે છે જેટલું તમામ તીર્થધામો અને બધી એકાદશીના ઉપવાસથી થાય છે.
આ દિવસે વ્રત કરવાથી ધન, પુત્ર અને સ્વાસ્થ્ય અને ઉંમર વધે છે. જો આ વ્રત ભક્તિભાવથી કરવામાં આવે તો જાણ્યે-અજાણ્યે કરેલા તમામ પ્રકારના પાપોનો અંત આવે છે. સૂર્યગ્રહણ સમયે કુરુક્ષેત્રમાં દાન કરવાથી જે ફળ મળે છે, તે જ પુણ્ય આ વ્રત રાખવાથી અને તેની કથા સાંભળવાથી મળે છે. આ વ્રત કરનાર વ્યક્તિની મનોકામનાઓ પૂર્ણ થાય છે.